Có tất cả 3 cõi Tịnh độ gồm: thế giới Tịnh độ ánh sáng căn bản, thế giới Tịnh độ của 5 vị Phật và thế giới Tịnh độ của 5 thần Trì Minh. Trong đó, thế giới Tịnh độ của 5 vị Phật chính là nơi trú ngụ của 5 vị Phật tối cao. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về danh tính, hình tượng và cách để phân biệt 5 vị Phật tối cao này.
Đôi nét về 5 vị Phật tối cao

Trong kinh sách của Phật Giáo Mật Tông Tây Tạng có nhắc đến 5 vị Phật tối cao hay còn gọi là Ngũ Trí Như Lai, Ngũ Phương Phật. 5 vị Phật này đều có một hạnh nguyện riêng và đại diện cho 5 trí tuệ bậc nhất của cõi Tịnh độ. Và chắc rằng, những ai có đức tin nương theo ánh sáng của các Ngài sẽ được thoát khỏi bóng tối của U Minh và giác ngộ.
Ở Ngũ Trí Như Lai trụ, mỗi vị Phật tối cao sẽ trụ tại một phương khác nhau: Đông, Tây, Nam, Bắc và Trung tâm. Cuộc sống của chúng sanh nơi đây vô cùng an lạc, màu nhiệm với nhiều điều huyền bí vi diệu.
Danh sách 5 vị Phật tối cao
1. Đại Nhật Như Lai (Tỳ Lô Giá Na)

Đại Nhật được ví như Mặt Trời, và trên địa cầu (Trái Đất) này của chúng ta thì tất cả chúng sanh đều không thể rời xa Mặt Trời. Nếu không có Mặt Trời thì địa cầu không thể tồn tại, tất cả sinh vật cũng không thể sinh tồn. Thế nên Đại Nhật Như Lai là biểu tượng cho thế giới Thị Tính Trí Sở Thành, chính là trí tuệ viên mãn.
Đại Nhật Như Lai là vị Phật chủ tôn của Ngũ Phương Phật hay chính là vị Phật trung tâm. Ngài toạ lạc ở nước Phật Mật Nghiêm và có biểu tượng là bông hoa sen nở rộ. Trong nhiều ghi chép thì Đức Phật Thích Ca Mâu Ni chính là hoá thân của Ngài ở cõi Ta Bà.
Trong Ngũ Phương Phật ánh sáng thì Phật Đại Nhật Như Lai chính là ánh sáng trắng tinh khiết. Thường chúng ta sẽ thấy hình tượng của Ngài ngồi trên đài sen với 8 con Sư Tử đỡ lấy, tay Ngài bắt ấn Chuyển Pháp Luân.
2. A Súc Như Lai (Bất Động Như Lai)

A Súc là tiếng Phạn, nghĩa là bất động, nghĩa thứ hai là không sân (thù hận), không sân cũng tức là không có ngạo mạn. Ngài A Súc Như Lai từng nguyện rằng sẽ không sân hận với bất kì chúng sanh nào, dù đó là những sinh vật nhỏ bé. Những chúng sanh đi theo ánh sáng của Ngài sẽ được diệt trừ mọi sân hận trong tâm.
A Súc Như Lai là giáo chủ nước Phật Diệu Lạc nằm ở phía Đông thế giới Tịnh độ của 5 vị Phật tối cao. Ngài đại diện cho trí tuệ Đại Viên Cảnh Trí – loại trí tuệ diệt trừ toàn bộ sân hận.
Hình tướng của Ngài thường có màu xanh dương đậm, toạ thiền trên bảo toà được 8 con Voi nâng đỡ, tay trái đặt lên tư thế thiền định, tay phải kết ấn Xúc Địa, pháp khí là Chày Kim Cương.
3. Bảo Sanh Như Lai

Đức Bảo Sanh Như Lai hay còn gọi là Bình Đẳng Tánh Trí Sở Thành. Bảo là tài bảo, tài vật. Tài vật có hai loại: một loại là trong tự tánh có công đức phát tài, thứ hai thường được gọi là thất bảo (kim ngân, mã não, lưu ly,…) – đây là những thứ tất cả chúng sanh không thể xa rời trong cuộc sống hàng ngày. Bình Đẳng Tánh Trí nghĩa là con người nếu muốn phát tài, muốn giàu có thì phải đạt được “tâm bình đẳng”, khi đó sẽ được vô lượng công đức phát tài và tài vật thế gian này cũng theo đó mà đạt được.
Bảo Sanh Như Lai là vị Phật trấn giữ ở phương Nam trong thế giới Tịnh độ có tên là Vinh Diệu. Đức Bảo Sanh Như Lai đại diện cho trí tuệ bình đẳng, Ngài thường phổ độ tất cả chúng sanh, không phân biệt giới tính, giàu nghèo, địa vị. Tất cả chúng sanh có mong cầu hạnh phúc đều được Ngài phổ độ. Ngài thường toạ trên bồ đài hoa sen do 8 con Tuấn Mã nâng đỡ, pháp khí là vòng Nguyệt Luân.
4. Vô Lượng Thọ Như Lai (Phật A Di Đà)

Vô Lượng Thọ Như Lai là Diệu Quan Sát Trí Sở Thành, cũng chính là Thanh Tịnh Bình Đẳng Giác.
Phật A Di Đà là vị Phật quen thuộc nhất trong 5 vị Phật tối cao. Ngài là giáo chủ cõi Tây Phương Cực Lạc – nơi mà bất cứ ai tu học Phật đều muốn vãng sanh ở đây. Ngài là đại diện cho trí tuệ Diệu Quan Sát Trí.
Phật A Di Đà tạo thiền thanh tịnh trên toà sen được nâng đỡ bởi 8 con Khổng Tước, toàn thân Ngài phát ra hào quang màu vàng với nhiều trang sức báo thân, pháp khí là một đoá Sen.
5. Bất Không Thành Tựu Như Lai

Bất Không Thành Tựu Như Lai là giáo chủ nước Phật Diệu Hạnh Thành Tựu tại phương Bắc của thế giới Tịnh độ. Ngài đại diện cho trí tuệ Thành Sở Tác Ký, pháp khí là Chày Kim Cương kép.
Hình tượng của Ngài thường có màu xanh lục, ngồi thiền trong tư thế kim cương trên toà sen được nâng đỡ bởi 8 con Mệnh Lệnh Điểu. Toàn thân Ngài toả ra ánh sáng màu xanh lục đẹp đẽ, tượng trưng cho sự bình an, yên tĩnh, tay trái Ngài trong tư thế thiền định, tay phải kết ấn Xúc Địa.
Cách phân biệt 5 vị Phật tối cao
Để phân biệt các vị Phật trong Ngũ Trí Như Lai chúng ta có thể dựa vào các đặc điểm như: màu của hào quang toả ra, bảo toạ, pháp khí,…
Đại Nhật Như Lai | A Súc Như Lai | Bảo Sanh Như Lai | A Di Đà Như Lai | Bất Không Thành Tựu Như Lai | |
Phương toạ lạc | Trung tâm (ở giữa) | Phương Đông | Phương Nam | Phương Tây | Phương Bắc |
Màu ánh sáng (hào quang) | Trắng | Xanh dương đậm | Đỏ đô | Vàng | Xanh lục |
Bảo toạ | Đài sen với 8 con Sư Tử nâng đỡ | Đài sen với 8 con Voi nâng đỡ | Đài sen với 8 con Tuấn Mã nâng đỡ | Đài sen với 8 con Khổng Tước nâng đỡ | Đài sen với 8 con Mệnh Lệnh Điểu nâng đỡ |
Pháp khí | Pháp Luân tám nan | Chày Kim Cương | Vòng Nguyệt Luân | Một đoá Sen | Chày Kim Cương kép |
Tổng kết
Như vậy, Ngũ Trí Như Lai (5 vị Phật tối cao) là đại diện cho việc sử dụng trí tuệ để đạp tan vô minh do những tham sân si tạo ra khiến con người vẫn mãi lẩn quẩn trong vòng sinh tử luân hồi. Nhờ vào “ánh sáng” của 5 vị Phật tối cao này sẽ giúp chúng ta có thể tỉnh ngộ và giải thoát khỏi mọi sự đau khổ.
Bài viết liên quan
Phật Dược Sư: Vị Phật Cứu Khổ Ban Vui
Khám phá Tây Phương Cực Lạc – Vùng đất thanh tịnh
Lục đạo luân hồi: Bí ẩn về 6 cõi sinh tử
Lịch sử Phật giáo: sự ra đời và phát triển