Lục đạo luân hồi: Bí ẩn về 6 cõi sinh tử

Theo quan niệm của Phật giáo, con người sẽ trải qua vòng luân hồi với muôn ngàn kiếp sống khác nhau, điều này có nghĩa là sau khi chết đi con người sẽ được tái sinh (đầu thai) ở một kiếp sống mới. Hơn nữa Phật giáo cũng khẳng định, trên vũ trụ này không chỉ có một cõi giới của con người mà có đến 6 cõi giới khác nhau. Và tuỳ vào nghiệp lực ⁽¹⁾ của mỗi người mà sau khi chết sẽ được tái sinh ở cõi giới tương ứng.

Mục lục

Khái niệm về lục đạo luân hồi

Lục đạo luân hồi là 6 cõi mà sau khi chết con người sẽ phải tái sinh vào đó, 6 cõi này gồm có: Trời, Thần (Atula), Người, Súc Sinh, Ngạ Quỷ và Địa Ngục. Trong 6 cõi thì cõi Trời là cao nhất, là nơi được hưởng phước lành do có nhiều phúc đức, ngược lại cõi Địa Ngục là thấp nhất, nơi sẽ phải gánh chịu những hình phạt khủng khiếp do đã gây nghiệp ác ở kiếp trước.

Xem thêm: Ngạ Quỷ là gì? 24 loại Ngạ Quỷ trong Phật giáo

Mặc dù hiện nay lục đạo luân hồi chỉ là một khái niệm dùng trong Phật giáo và chưa được khoa học công nhận, tuy nhiên như chúng ta đều biết trên Trái Đất này có rất nhiều thứ chúng ta không nhìn thấy nhưng chúng vẫn tồn tại. Ví dụ: hằng ngày chúng ta hít vào khí oxy và thở ra khí cacbonic mặc dù chúng ta không nhìn thấy chúng; hay chúng ta có thể sử dụng điện thoại, radio,… là nhờ vào các loại sóng điện.

Con người chúng ta sau khi chết đi sẽ được nghiệp lực chiêu cảm ⁽²⁾ vào một trong sáu cõi của lục đạo luân hồi tuỳ vào những nhân đã gieo. Nguyên nhân của việc luân hồi là do con người chưa thể giác ngộ, tâm vẫn còn tham sân si, ích kỷ, luôn nghĩ về lợi ích của riêng mình. Nhất là những người có nhiều của cải, quyền lực thường có tư tưởng bám chấp rất lớn, dù họ biết khi chết đi không mang theo được gì cả.

“Người giàu khó có thể bước vào nước Trời, còn khó hơn con lạc đà chui qua lỗ kim” – Đức Chúa.

Giới thiệu 6 cõi trong lục đạo luân hồi

Con người khi chuyển kiếp sẽ quên hết tất cả mọi chuyện ở kiếp trước. Tương truyền, trước khi được chuyển kiếp các linh lồn sẽ được cho uống canh Mạnh Bà (cháo lú) , loại cháo này sẽ khiến họ quên hết mọi chuyện.

Dựa vào hoàn cảnh sống ở mỗi cõi giới mà lục đạo luân hồi được chia thành hai đường: đường lành là khi tái sinh vào cõi Trời, Atula, Người; đường dữ là khi tái sinh vào cõi Súc Sinh, Ngạ Quỷ, Địa Ngục.

1. Cõi Trời

Theo Kinh sách và giảng giải của các chư Tăng thì cõi Trời là nơi hạnh phúc, an lạc, là nơi nhận phước quả. Bất cứ ai biết làm phước, làm lành tránh ác, có đức tin đều có thể tái sinh vào cõi Trời. Mặc dù chúng sinh ở cõi Trời chưa có thể thoát khỏi vòng sinh tử luân hồi vì họ vẫn có tuổi thọ và sẽ chết đi nhưng dù sao đây cũng là nơi tuyệt vời để sống.

Cõi Trời có nhiều tầng cao thấp khác nhau và tuỳ thuộc vào phước đức nhiều hay ít mà chúng sinh sẽ được sắp xếp vào tầng tương xứng. Chúng sinh ở mỗi tầng sẽ có được quyền năng và sự hạnh phúc khác nhau. Trong Phật Giáo, cõi Trời có 33 tầng và 28 cõi được chia thành 3 giới lần lượt là Dục giới (6 cõi), Sắc giới (18 cõi), Vô Sắc giới (4 cõi).

Cõi Dục giới: con người có 6 trú căn gồm: mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý. Chư Thiên ở cõi Trời Dục giới cũng có 6 trú căn như cõi Người nhưng vi tế và xinh đẹp hơn, cũng hưởng thụ ngũ dục ⁽²⁾ tương tự ở cõi Người nhưng vi tế hơn.
Cõi Sắc giới: các vị chư Thiên ở cõi này chỉ có 3 trú căn là: mắt, tai và ý; không có trú căn: mũi, lưỡi, thân. Ở cõi này các vị chư Thiên đã từ bỏ được ngũ dục và chỉ thọ hưởng hạnh phúc của hỷ, lạc, xả và nhất tâm.
Cõi Vô Sắc giới: chư Thiên ở cõi Trời này chỉ thọ hưởng kết quả do tu tập các pháp thiền định vô sắc, không còn nghiệp quả có hình sắc nên gọi là cõi Vô Sắc.

Những cõi Trời thường được nhắc đến trong Phật giáo:

Cõi Tứ Thiên Vương: đây là cõi thất nhất trong các cõi chư Thiên, được cai quản bởi 4 vị Thiên Vương: Trị Quốc Thiên Vương, Tăng Trưởng Thiên Vương, Quảng Mục Thiên Vương và Đa Văn Thiên Vương. Một ngày một đêm ở cõi Tứ Thiên Vương bằng 50 năm ở cõi Người.

Cõi Trời Đao Lợi (cõi Trời 33 – Tam Thập Tam Thiên): cõi Trời này nằm trên đỉnh núi Tu Di và được cai quản bởi Ngọc Hoàng Thượng Đế. Diệu Kiến là thành đô, là nơi ở của Ngọc Hoàng Thượng Đế với nhiều lâu cát nguy nga, tráng lệ. Xung quanh thành Diệu Kiến có 32 thiên sứ, 32 thiên sứ cộng với thành Diệu Kiến hợp lại thành 33 thiên sứ nên gọi là Tam Thập Tam Thiên. Một ngày một đêm ở cõi Trời Đao Lợi bằng 100 năm ở cõi Người.

Cõi Trời Dạ Ma Vương: cõi Trời này nằm ở một nơi rất cao, nơi mà ánh sáng của mặt Trời, mặt Trăng đều không thể chiếu tới. Trên người của Thiên nhân ở cõi Trời Dạ Ma Vương đều có hào quang chiếu sáng nên cũng không cần đến ánh sáng của mặt Trời hay mặt Trăng. Một ngày một đêm ở cõi Trời Dạ Ma Vương bằng 200 năm ở cõi Người.

Cõi Trời Đâu Xuất: đây là nơi ở của Phật Thích Ca trước khi Ngài thành Phật. Cõi Trời này được chia thành hai viện: Nội viện – nơi cư trú của các vị Bồ Tát do Đức Di Lặc Bồ Tát làm chủ; Ngoại viện – do Thiên vương Sang Đâu Xuất Đà cai quản, đây là nơi Thiên chúng phàm phu cư trú, phần nhiều chỉ hưởng khoái lạc, ít tu tập. Một ngày một đêm ở cõi Trời Đâu Xuất bằng 400 năm ở cõi Người.

Cõi Trời Hoá Lạc Thiên: là tầng Trời thứ năm trong sáu tầng Trời cõi Dục, tức là tầng Trời ở dưới cõi Trời Tha Hoá Tự Tại và trên cõi Trời Đâu Xuất. Chư Thiên ở cõi này do có nhiều Phước quả nên có thể tự hoá ra những lạc thú tuỳ ý nguyện. Ở cõi Trời này Thiên nam và Thiên nữ khi nhìn nhau hoặc cười với nhau liền thụ thai, đứa con được sinh ra từ đầu gối của người nam hoặc người nữ. Một ngày một đêm ở cõi Trời Hoá Lạc Thiên bằng 800 năm ở cõi Người.

Cõi Trời Tha Hoá Tự Tại: đây là tầng Trời cao nhất trong sáu tầng Trời của cõi Dục giới. Chư Thiên ở đây có các phước báo về dung sắc, thọ mạng ⁽³⁾, sức mạnh lớn nhất. Vua của cõi Trời này tên là Ma-ha-ma-ra (Đại Ma Vương), ngoài việc cai trị cõi Trời của mình Ngài còn thống lĩnh các cõi Trời thấp hơn, Ngài được cho là người thường quậy phá Phật Thích Ca và chư vị Bồ Tát. Một ngày một đêm ở cõi Trời Tha Hoá Tự Tại bằng 1600 năm ở cõi Người.

2. Cõi Thần (Atula)

Trong cuộc sống, những người có chút phước đức mà không kiềm chế được tính nóng giận, tự cao tự đại thì rất dễ tái sinh vào cõi Atula. Tuy những chúng sinh ở cõi Atula không phải là tam đồ ác đạo ⁽⁴⁾, thọ khổ triền miên như những chúng sinh ở cõi Súc Sinh, Ngạ Quỷ hay Địa Ngục nhưng vẫn phải chịu nhiều phiền não do tranh chấp, ít có cơ hội tu tập (ngoại trừ loại Atula Noãn Sinh ⁽⁵⁾).

Kinh luận cho rằng loại Atula do gây nhân hạ phẩm thập thiện ⁽⁶⁾ (dùng để chỉ những người phát tâm làm việc thiện rồi lại hối hận) nên được sinh vào cõi giới này. Đặc tính của Atula là hay nóng giận, hung bạo, hiếu thắng, thích tranh cãi, đấu đá lẫn nhau, có phước nhưng không có quyền năng.

Atula là loài thần có phước đức hơn loài người nhưng kém phước đức hơn chư Thiên. Nam Atula có tướng mạo vô cùng xấu xí, thường xuyên gây chiến với kẻ khác, nữ Atula có tướng mạo xinh đẹp, thích đấu tranh bằng tình cảm, hay đố kỵ, ghen tuông.

Atula không có chủng loại và trụ xứ nhất định. Atula được chia làm 4 bậc: loài ở cõi Trời thì giống Trời, loài ở cõi Người thì giống người, loài ở cõi Súc Sinh thì giống súc sinh, loài ở Ngạ quỷ thì giống Quỷ. Ở cõi Người, Atula là hiện thân của những kẻ hay trộm cắp, thích đánh đập người khác.

Theo kinh Nghiệp Báo Sai Biệt nói, chúng sinh có đủ 10 nghiệp sau đây sẽ tái sinh vào cõi Atula:

Thân làm các việc ác nhỏ
Miệng nói các việc ác nhỏ
Ý khởi các việc ác nhỏ
Nổi tính kiêu mạn
Nổi tính ngã mạn
Nổi tính tăng thượng mạn
Nổi lên mạn lớn
Nổi lên mạn tà
Nổi lên mạn quá mạn
Đem các thiện căn hồi hướng về đường Atula

3. Cõi Người

Cõi Người (Nhân Gian) là cõi thứ ba trong lục đạo luân hồi, đây là nơi chúng ta đang sống. Theo Phật giáo, cõi Người là nơi chúng sinh có cơ hội tốt nhất trong việc tu tập, bởi vì ở cõi này chúng ta sẽ có động lực tu tập để tiến lên các cõi giới cao hơn, cũng như thấy được sự đâu khổ ở các cõi dưới mà tránh.

Đức Phật nói rằng: “cơ hội để tái sinh vào cõi Người là rất khó, giống như một con rùa mù trăm năm mới nổi lên một lần lại chui đầu đúng vào một cái cây có lỗ thủng nổi lênh đênh trên biển“.

Chính vì vậy, khi vẫn còn ở cõi Người chúng ta hãy cố gắng thay đổi tâm thức, làm thiện tích đức, tránh xa điều ác. Còn nếu cứ mãi u mê trong những thứ hư danh, vọng tưởng thì rất dễ bị đoạ vào ba đường dữ để phải gánh chịu khổ đau.

4. Cõi Súc Sinh

Cõi Súc Sinh là cõi đứng thứ tư trong lục đạo luân hồi, cõi giới này chắc cũng không xa lạ với chúng ta. Những chúng sinh ở cõi này bao gồm: động vật, côn trùng, vi khuẩn,… với đặc tính chung là có nhận thức và hiểu biết thấp, thường sống theo bản năng là chính. Tuy vậy, Đức Phật cũng đã dạy “tất cả chúng sinh đều có Phật tính và do đó đều có khả năng giải thoát“, vậy nên chúng sinh ở cõi Súc Sinh cũng có cơ hội để giải thoát dù là rất thấp.

Theo Phật giáo, nhân duyên là thứ đã được sắp đặt từ trước, những người mà ta gặp ở kiếp này thường đã gặp ở kiếp trước. Do đó, nếu chiêm nghiệm lại thì cũng có thể hiểu rằng, những loài động vật mà chúng ta đang nuôi trong kiếp này có khi lại là người thân của ta trong những kiếp trước. Đây chính là lý do để chúng ta ngừng sát sinh.

5. Cõi Ngạ Quỷ

Cõi Ngạ Quỷ là một cõi giới rộng lớn, đứng hàng thứ năm trong lục đạo luân hồi. Những chúng sinh trong cõi giới này thường có hình dáng xấu xí, bị đói khát triền miên, đau khổ không thể kể xiết. Phàm những người tái sinh vào cõi Ngạ Quỷ là do ở kiếp trước thuyền xuyên gây ra nghiệp ác, tính tình bỏn xẻn, hay đánh đập, bỏ đói cha mẹ – vợ con – gia quyến, ăn nói xấc xược, chế nhạo, gạt gẫm chư Tăng.

Cũng giống như con người, Ngạ Quỷ cũng có loại xấu, loại tốt và có cả những loại Quỷ thần, Quỷ vương với ngoại hình to lớn, xinh đẹp như các chư Thiên. Tuổi thọ của chúng sinh ở cõi Ngạ Quỷ không nhất định, có loại sống được vài trăm tuổi, có loại sống đến ngàn tuổi. Đặc tính chung của Ngạ Quỷ là tính tình nổi nóng, sân hận, không phân biệt tốt xấu, thích gây chuyện và tạo rắc rối cho người khác.

Theo kinh sách, đa phần loài người sau khi chết đi thường sẽ tái sinh vào cõi Ngạ Quỷ, những chúng sinh trong cõi này có thể thọ hưởng được những vật cúng của người thân ở trần thế. Có 24 loại Ngạ Quỷ, chúng thường sinh sống ở nơi rừng sâu núi thẳm, thích ăn những đồ bất tịnh ⁽⁷⁾, càng ăn càng đói.

6. Cõi Địa Ngục

Tương truyền, Địa Ngục là nơi mà linh hồn của người chết trú ngự, là trạm chuyển kiếp tạm thời của chúng sinh, đứng đầu là Diêm La Vương (Diêm Vương).

Địa ngục là cõi thấp nhất trong 6 cõi của lục đạo luân hồi. Chúng sinh rơi vào cõi này sẽ bị tra tấn, đoạ đầy thật lâu dài do những nghiệp ác đã gây. Thông thường những hình phạt sẽ được thực hiện bởi Ngục Quỷ (Quỷ Sứ) – đây là những sinh linh bản địa được thu phục để thực hiện nhiệm vụ tra tấn các linh hồn tội lỗi trong các ngục giam của Phong Đô thành, Quỷ Sứ có hình dáng hung dữ, kích thước cơ thể lớn gấp bốn lần con người, mắt hình tam giác, đầu tóc dựng đúng như đám lửa đang cháy.

Phật giáo cho rằng, Địa Ngục là nơi để chúng sinh nhận những nghiệp báo mà họ đã gieo, từ đó giúp họ thức tỉnh, hành thiện tránh xa điều ác. Sau khi thọ khổ xong ở Địa Ngục, chúng sinh có thể được tái sinh ở các cõi giới cao hơn hoặc tiếp tục chịu khổ đau ở cõi Súc Sinh, Ngạ Quỷ do ác nghiệp còn sót lại.

Tổng kết

Lục đạo luân hồi trong Phật giáo giúp chúng ta hiểu rằng chúng sinh có rất nhiều kiếp sống và sẽ được tái sinh ở nhiều cõi khác nhau tuỳ vào những nghiệp đã gieo. Nếu chúng sinh hành thiện tích đức, tránh xa điều ác thì chắc chắn sẽ được tái sinh ở những cõi lành, ngược lại sẽ tái sanh ở những cõi dữ để chịu khổ đau.

Trong cuộc sống, đôi khi có những việc xảy ra không như ý, tuy nhiên chúng ta hãy luôn nhớ rằng “làm thiện sẽ gặp lành, làm ác sẽ gặp hung“.

Chú thích

Nghiệp lực: là sức mạnh của nghiệp tạo ra quả lạc khổ. Cụ thể: nếu một người có nhiều thiện nghiệp sẽ được hưởng phước, còn có nhiều ác nghiệp thì sẽ chịu khổ đau.
Ngũ dục: sắc dục (thích cái đẹp), thanh dục (thích âm hay), hương dục (thích hương thơm), vị dục (thích ăn ngon), xúc dục (thích sờ chạm).
Thọ mạng: tuổi thọ.
Tam đồ ác đạo: “tam ác đạo” có nghĩa là 3 đường dữ: súc sinh, ngạ quỷ, địa ngục. Vậy “tam đồ ác đạo” nghĩa là không phải chúng sinh ở cõi súc sinh, ngạ quỷ, địa ngục.
Atula Noãn Sinh: là loại Atula có thần thông, ăn ở trong hư không, biết giữ gì Chánh pháp.
Thập thiện: không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không vọng ngữ, không ỷ ngữ, không lưỡng thiệt, không ác khẩu, không tham lam, không sân giận, không si mê.
Bất tịnh: dơ bẩn.